تکالیف مالیاتی اصناف و صاحبان مشاغل؛ راهنمای کامل برای جلوگیری از جرائم مالیاتی
در نظام مالیاتی ایران، اصناف و صاحبان مشاغل به عنوان یکی از مهم‌ترین گروه‌های مؤدیان شناخته می‌شوند. این افراد باید تکالیف قانونی خود را به درستی انجام دهند تا در زمان رسیدگی‌های مالیاتی با مشکلات و جریمه‌های سنگین مواجه نشوند.
اما سوال اساسی این است که یک مغازه‌دار یا فعال صنفی دقیقاً چه تکالیف مالیاتی دارد؟
برای پاسخ به این سوال، باید اول با گروه‌بندی مؤدیان مالیاتی آشنا شویم.
—
گروه‌بندی مؤدیان مالیاتی طبق قانون مالیات‌های مستقیم
بر اساس ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم و آیین‌نامه اجرایی آن، صاحبان مشاغل به سه گروه تقسیم شده‌اند. هر گروه وظایف و تکالیف مشخصی دارد:
🔵 گروه اول
این گروه شامل مؤدیانی است که:
حجم فروش سالانه آنها از حد نصاب تعیین‌شده (طبق آیین‌نامه ماده ۹۵) بیشتر است.
یا صرف‌نظر از میزان درآمد، در برخی مشاغل خاص مثل کارخانه‌های تولیدی فعالیت دارند.
🔹 تکالیف اصلی گروه اول:
نگهداری دفاتر قانونی (دفتر روزنامه و دفتر کل) مطابق با قانون تجارت و آیین‌نامه‌ها
صدور صورتحساب (فاکتور رسمی) برای فروش کالا و ارائه خدمات
ارائه اظهارنامه مالیاتی سالانه
ارسال گزارش معاملات فصلی (موضوع ماده ۱۶۹)
ارائه اظهارنامه ارزش افزوده (در صورت مشمول بودن)
ثبت‌نام و دریافت کد اقتصادی
🟢 گروه دوم
این گروه شامل مؤدیانی است که:
حجم فروش آنها در حد متوسط (بین سقف‌های گروه اول و سوم) است.
🔹 تکالیف گروه دوم:
نگهداری دفتر درآمد و هزینه
صدور صورتحساب
ارائه اظهارنامه مالیاتی سالانه
ارائه گزارش فصلی و سایر تکالیف در صورت شمول
🟡 گروه سوم
این گروه شامل مشاغل خرد و کسب‌وکارهای کوچک با فروش کمتر از حد نصاب گروه دوم است.
🔹 تکالیف گروه سوم:
ثبت درآمد روزانه در یک دفتر درآمد (ساده‌تر)
ارائه اظهارنامه مالیاتی سالانه
نیازی به نگهداری دفاتر پلمپ‌شده ندارد، مگر در موارد خاص
—
بررسی وضعیت یک واحد صنفی: مغازه‌دار چه تکالیفی دارد؟
فرض کنیم یک فرد در بازار دارای مغازه فروش پوشاک است. برای اینکه مشخص شود در کدام گروه قرار می‌گیرد، باید:
1. حجم فروش سالانه (گردش مالی) خود را با سقف‌های اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی تطبیق دهد.
2. نوع شغل او نیز مهم است؛ برخی فعالیت‌ها مثل کارخانجات تولیدی بدون توجه به حجم فروش، مشمول گروه اول هستند.
بعد از مشخص شدن گروه: ✅ اگر گروه اول باشد، باید دفاتر قانونی تهیه و پلمپ کند (دفتر روزنامه و کل) و همه رویدادهای مالی را به‌دقت ثبت نماید.
✅ اگر گروه دوم باشد، کافی است دفتر درآمد و هزینه داشته باشد.
✅ اگر گروه سوم باشد، ثبت درآمد روزانه در دفتر درآمد کفایت می‌کند.
—
چرا انجام تکالیف مالیاتی اهمیت دارد؟
انجام صحیح تکالیف مالیاتی باعث می‌شود که:
در زمان رسیدگی توسط ممیز مالیاتی، مالیات واقعی تعیین شود.
از جرائم سنگین مالیاتی (تا ۳۰ درصد یا حتی بیشتر) جلوگیری شود.
در صورت بروز اختلاف، مدارک مستند و قانونی برای دفاع وجود داشته باشد.
—
سایر وظایف مهم مالیاتی اصناف
✅ ثبت‌نام در سامانه مودیان و دریافت کد اقتصادی
✅ ارسال گزارش فصلی (موضوع ماده ۱۶۹ مکرر)
✅ اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده (VAT) در صورتی که مشمول باشند
✅ پرداخت مالیات بر حقوق در صورت داشتن پرسنل
چگونه از جرائم مالیاتی در امان باشیم ؟
برای اینکه یک صاحب مغازه یا واحد صنفی درگیر مشکلات مالیاتی نشود باید:
گروه خود را بشناسد (با مشاوره مالیاتی یا حسابدار خبره).
دفاتر متناسب با گروهش را به‌موقع پلمپ و ثبت کند.
درآمد و هزینه‌های خود را منظم ثبت کند.
اظهارنامه‌ها و گزارشات فصلی را به‌موقع ارسال نماید.
—
سوالی دارید؟ مشاوره رایگان بگیرید!
اگر نمی‌دانید در کدام گروه قرار دارید یا مطمئن نیستید که چه دفاتری باید نگهداری کنید، با ما تماس بگیرید.
ما به‌عنوان مشاوران مالیاتی و حسابداری، آماده‌ایم به شما کمک کنیم تا با خیال راحت کسب‌وکار خود را توسعه دهید و از جرائم مالیاتی در امان بمانید